توصیه کتاب: فلان فلان شده ها، نوشته عزیز نسین - جعبه مهر

آثار بسیاری از من در ایران چاپ شده است که من اغلب آنها را ندیده ام، تصادفاً کتاب هایی از خود را به فارسی می بینم، ولی از عنوان آنها نمی توانم به درستی دریابم که آنها کدام یک از کتاب های من هستند و من آنها را کی نوشته ام.

فکر کرده ام که چرا آثار من این چنین مورد توجه مردم ایران است، و به این نتیجه رسیده ام که، داستان های من نمودار ناهنجاری های اجتماعی ترکیهٔ امروز است. بیش از دو هزار داستانی که نگاشته ام، محشر مردمان ترکیه است، و آن، چنان محشری است که در آنجا، مردمان - البته خودم هم - با تمام خوبی و کراهت، درماندگی و ستمگری، مهربانی و خشونت، نیرو و ضعف، دلیری و ترس، خلاصه با تمام احساس و رفتار خود، با تمام شخصیت خود - اما فارغ از آن خوفی که از گردآمدن در محشر مذهبی دارند - گرد آمده اند.

و اگر آثارم این چنین مورد توجه مردم ایران است، باید که همانندی های بسیاری بین ناهنجاری های اجتماعی ترکیه و ایران این دوران وجود داشته باشد، باید قبول داشت که مردم امروز ترکیه و ایران، در شرایط کم و بیش مشابه اجتماعی و اقتصادی و سیاسی زندگی می کنند و با مسائل مشترکی روبه رو هستند.

اینک دو نمونه، دربارهٔ مسائل مشترک مردمان دو دیار جدا از هم را برایتان خواهم گفت:

در کشوری - که نام آن را بازگو نمی کنم - کتابی از من چاپ می شد، ناشر داستانی را از آن میان خارج می کند، مترجم علت را جویا می شود:

مگر خوشتان نیامد؟

چرا، داستان خوبی است.

پس مورد پسند است؟

بله.

شاید چیزی نادرست و دروغ در آن هست؟

نه، درست است، دروغ هم نیست.

پس چرا این داستان را خارج کردید؟

و ناشر چنین جواب می دهد:

مسائلی که در این داستان مطرح است، و مردم این داستان چنان است که انگار نویسنده این داستان را دربارهٔ خود ما نوشته، و ممکن است گمان شود که در انتخاب این داستان قصد به خصوصی داشته ایم! این ست که بهتر است از این یکی بگذریم…

و باز در کشوری دیگر - که نام آن را بازگو نمی کنم - سه نفر از دوستانم سوار یک تاکسی بودند. ضمن مصاحبه چند بار نام مرا می برند. رانندهٔ تاکسی در مصاحبه شرکت می کند. می گوید:

من هم کتاب های او را خوانده ام.

بله، او یک نویسندهٔ ترک است.

نه، ترک نیست.

بله، ترک است.

نه خیر، ترک نیست، اگر ترک بود مگر می شد که ما را به این خوبی بشناسد و دربارهٔ ما این همه داستان، و به این شکل بنویسد. او از خود ما است، اما چون می ترسد مزاحمش شوند، یک نام ترکی رو خودش گذاشته.

این دو ماجرا حقیقت دارد… و گمان می کنم شرایط زندگی مردم ایران - مردمی که از دیرباز این همه مشتاق دیدار آنان و کشورشان هستم و با تمام اشتیاقی که دارم این آرزو تاکنون برآورده نشده است - بلا شرایط زندگی مردم ما همانندی های فراوان دارد، و اگر غیر از این بود داستان هایم این همه مورد توجه قرار نمی گرفت. داستان های من، نه تنها داستان مردم ترکیه، بلکه داستان مردمان دیارهای مختلفی است که زندگی همانند دارند.

شباهت شرایط زندگی مردم ترکیه و ایران، تنها به این دوره محدود نیست. ما از دوران دیرین زندگی های همسان داشته ایم.

گمان می کنم چون ایران و ترکیه گذشته های کم و بیش همانندی داشته اند، آیندهٔ کم و بیش همانندی نیز خواهند داشت.

در طول تاریخ، مبادلات فرهنگ فراوانی بین کشورهای ما وجود داشته است، و به این امید که من نیز در این مبادلات سهم کوچکی خواهم داشت، این کتاب را به خوانندگان کشور همسایه، ایران، تقدیم می کنم.

عزیز نسین

آدم حلال زاده

آن چه در زیر خواهید خواند، چیزهایی است که یکی از دوستان من، دربارهٔ من، به یکی دیگر از دوستانم گفته است. دوستان شما هم، دربارهٔ شما، همین چیزها را به هم می گویند. شما خوانندگان هم، همین چیزها، یا چیزهایی نظیر همین ها را دربارهٔ دوستانتان می گویید.

- نباید پا رو حق گذاشت، واقعاً آدم نازنینیه. ولی…، نمی دونم چه طور بگم…، مثل این که یه خورده خودخواهه…، مگه نه؟… نه خیال کنی که دارم بدگویی شو می کنم…، ابداً چنین چیزی نیست… ولی چه می شه کرد؟… از منفعت خودش - ولو به قیمت ضرر دیگرون هم که باشه - نمی گذره… می دونی من از چی بدم می آد؟… از تظاهر… از این که آدم خودشو به خوش قلبی و نوع دوستی بزنه، اونوخ زیرزیرکی همه اش فکر خودش باشه… وگرنه واقعاً آدم خوش قلبیه… بله…، درسته…، واقعاً نویسندهٔ خوبیه… نوشته هاش یکی از یکی بهتره…، ولی چه فایده؟ چیزی که می نویسه چی هست؟… اصلاً تو تا امروز دیدی که غیر از پرت و پلا چیزی بنویسه…، دلقک بازی که نویسندگی نمی شه…، هر بچه مکتبی هم می تونه از این شر و ورها سرهم کنه…، حرفامو بد تعبیر نکنی!… من واقعاً دوستش دارم…، اصلاً آدم نازنینیه…

قولش قوله… از اونایی نیست که زیر قولش بزنه…، خلاصه اینکه آدم قابل اعتمادیه…، ولی…، نمی دونم چطوری بگم… حساب و کتابش درست نیست… فقط به درد این می خوره که بشینی و باهاش گپ بزنی و خوش و بش کنی… ولی خدا نکنه بهش قرض بدی… همچین که تیغت زد میره و دیگه پیداش نمی شه… آخه شرافت هم خوب چیزیه!… گل گفتن و گل شنیدن به جای خود، اول آدم باید پابند شرافتش باشه…

آدم دست ودل وازیه…، تا بخوای لوطیه… از این بابت واقعاً میشه گفت لنگه نداره…، ولی بذل و بخشش اش هم از روی حسابه… اگه بهت یه دونه زیتون بده بدون که می خواد یه حلب روغن زیتون سرکیسه ت کنه… اگه لوطی گیری اینه که…، اگه لوطی گیری اینه که..، نه خیال کنی… من واقعاً بهش خیلی علاقه دارم… اصلاً اگه بهش علاقه نداشتم چی کار داشتم که این حرف هارو بزنم… مگه نه؟… خسیس نیست…، پول خرج کنه… برای رفیقش از جونش هم مضایقه نداره…، ولی اگه دقت کرده باشی همهٔ این ها به خاطر نفع شخصی خودشه…

تو خوب بودنش که کوچک ترین حرفی نیست…، راستی راستی خوب آدمیه… اصلاً برای اینکه خیرش به این و اون برسه از هیچ فداکاری ای روگردون نیست…، اینها درست… ولی…، نمی دونم متوجه هستی یا نه؟… خوب بودنش هم فقط به درد خودش می خوره… داستان اون گاوه رو می دونی دیگه… می گن گاوی بوده که پونصد کیلو یونجه می خورده و پنج سیر شیر می داده، تازه اونم با لگد می زده و می ریخته… اونم عین همین گاوه اس… باور کن من از برادرم بیشتر دوستش دارم… حیف که یه خورده حسوده!… پس تو هم متوجه شدی…! خیلی حسوده…، به نزدیک ترین رفقاشم حسودی می کنه… نمی دونم منظورمو می فهمی یا نه؟… چرا؟… من هم منظور تورو خوب می فهمم… منم خیلی دوستش دارم…، یعنی یکی از اون اشخاص معدودی س که من بهش واقعاً علاقه دارم…، می تونم بگم که حتی از برادرم بیشتر دوستش دارم.

می دونی از چیش خیلی خوشم میاد؟… از رک گویی ش… هرچی تو دلشه، می آره رو زبونش… ولی نمی دونم این حقه بازی ها چیه دیگه درمیاره؟… به خودش بگی، می گه: نزاکته!… ولی این کلاه ها سر کی میره؟… حقه بازی، اونم از اون حقه بازها… راستشو بخوای منم تو دنیا از همین یه چیز خیلی متنفرم…

به خدا، باور کن که خیلی دوستش دارم… اصلاً آدم خوبو همه دوس دارن… این درست… ولی… حتماً تو هم متوجه شدی…. خیلی آب زیرکاهه… وقتی پیشت باشه هی تعریفتو می کنه، هی خوبیتو می گه، ولی پشت سرت خدا می دونه که چه دستک و بامبول هایی بهت نبنده… این اخلاقش واقعاً خیلی زننده س… اصلاً من از آدم های رند خیلی بدم میاد…

هم تو خوب می شناسیش هم من… راستی که از اون رفقایی س که خیلی کم گیر میاد، تا حال دیده نشده که حق کسی رو زیرپاش بذاره… دیده نشده که به فکر خودش باشه… ولی حیف که از استثمار بدش نمی آد… نه خیال کنی که فقط در مورد رفقاش این جور باشه… حتی وقتی پای نفع شخصی خودش در بین باشه، به پدرش هم رحم نمی کنه… نه خیال کنی دارم بدیشو می گم… ابداً…

اینم باید گفت که واقعاً آدم شرافتمندیه…، حقیقتاً آدم شریفیه… ولی… نگاه کن… نگاه کن… خودش هم اومد… به به به…، قربان تو… کجا هستی؟ الان یک ساعت بود داشتیم ذکر خیرتو می کردیم… بیخود نگفته ن: آدم حلال زاده سر صحبتش می رسه…

فلان فلان شده ها

نویسنده : عزیز نسین

مترجم : ثمین باغچه بان

ناشر: انتشارات نگاه

تعداد صفحات : 280 صفحه

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری